İZMİR’İN İLK TÜRK HEKİMİ: DR.MUSTAFA ENVER BEY
Adı İzmir tarihi ile birlikte anılan Dr. Mustafa Enver Bey’dir. Hani şu Alsancak’ta “Mustabey” diye andığımız caddeye adını veren ve o caddenin başında, ünlü heykel sanatçımız Ratip Aşır Acudoğlu tarafından yapılmış, heykeli bulunan Dr. Mustafa Enver Bey...
Mustafa Enver Bey’in İzmir tarihinde nasıl önemli bir yeri olduğunu, işte o heykelin 5 Mayıs 1936 tarihli Akşam gazetesindeki açılış töreni haberinde, dönemin Belediye Başkanı Behçet Uz’un konuşmasından alıntılarla aktarayım sizlere:“Sayın Hemşerilerim... Doktor Mustafa Enver, Ödemiş’in Birgi nahiyesindendir. 1846 senesinde doğan bu Türk çocuğu, Birgi gibi küçük bir yerden kendi zekâsı ile hiç kimseden yardım görmeden sivrilmiş; ilk tahsilini, sonra da medrese tahsilini Birgi’de yapıp, tıp tahsili için İstanbul’a gitmiştir. O zamanki hekimlik tahsilini şimdiki ile mukayese edecek olursak, o zamanki tahsilin büyük bir mana ifade ettiğini görürüz.
Bu Türk çocuğu, İstanbul Tıbbiyesi’ndeki tahsilinden sonra 93 ve Balkan harplerinde vatani vazifesini görmüş ve İzmir’e ilk defa gelmiş olan bir Türk doktorudur. O zamanlar İzmir’de hiçbir Türk doktorunun bulunmadığını düşünürsek, Doktor Mustafa Enver’in nasıl bir cehalet kütlesi içinde ve garazkârlar (kin güden) karşısında güç bir mücadeleye atıldığını gözlerimizin önünde tebarüz ettiririz...
O vakit Gureba Hastanesi adıyla anılan bugünkü Memleket Hastanesi’nin ilerlemesinde, modern bir hale gelmesinde büyük amil olan (işi yapan) bu Türk doktoru ... bu hastaneyi yalnızca İzmir ve Ege mıntıkasının değil, hatta Konya ve civarının bile ıstıraplarını dindiren, onlara şifa veren bir müessese haline sokmuştur.”
Kendisi de doktor olan ve İzmir’e büyük emekler veren Belediye Başkanı Behçet Uz, uzunca bir konuşma yapmış. Uz, 1932 senesinde vefat eden Mustafa Enver Bey’in cenaze törenindeki büyük kalabalığı hatırlatarak bu kalabalığın onun İzmirliler tarafından ne kadar çok sevildiğinin en büyük göstergesi olduğunu dile getirerek konuşmasını tamamlamış.Kısacası, ömrünü vermiş İzmir’e Doktor Mustafa Enver Bey...(www.milliyet.com.tr/ altan-altin)
Hakkında Şahitlikler:
1.Dönem İzmir mebuslarından Kamil Dursun, Mustafa Bey’den şöyle bahsediyor:İzmir’deki ilk Türk Hekimi olan Doktor Mustafa Bey hıfzıssıhha derslerinden başka mektebin tababetini de deruhte etmişti.Doktor Mustafa Bey aslen Ödemiş’in Birgi nahiyesi halkından olup, askerî tıbbiyeden neş’et ve orduda vazifesini ifa ettikten sonra İzmir’e gelmiş ve sivil tababete başlamıştır. Müşarünileyh İzmir’e geldiği sıralarda hiç Türk hekimi yoktu. Bütün Türk ve gayri müslim aileler kendilerini Rum, Ermeni ve Yahudi doktorlardan en meşhur olan Kostanoğlu, Kondolon, Celiyan, Büyük İsak gibi hekimlere tedavi ettiriyorlardı.
Doktor Mustafa Bey az zamanda bunlar arasında liyakatli mevkiini alarak şehirde tanındı ve Türklerden başka gayri müslim anâsırın da tabib-i müdavîliğini eline aldı. Etibba arasında konsültasyonlar icab ettikçe hemen hepsinde bulunur ve çok defa tıbbi istişarelere riyaset ederdi.Hastalarını bir baba şefkatiyle tedavi eden ve İzmir Memleket Hastanesinde yarım asra yakın vazife gören Mustafa Bey İzmir vilâyetinde Türk doktorluğunun mucidi olmuştur.Kendisi her gün erkenden hastanedeki vazifesi başına gelir, geç vakitlere kadar hassasiyetle çalışırdı.
O vakit İzmir’de Yalılar’da Kordon’da atlı tramvaylar işlemekte olduğundan Mustafa Bey her sabah evinden çıktıkça tesadüf ettiği dostlarıyla selâmlaştıktan sonra her gün ilk tramvay seferini yapan sürücü ve biletçilerle işe başladığını söyler ve meslektaşlarına ve gençlere vazifenin ehemmiyet ve kudsiyetini anlatırdı.
Ve bir hastayı muayeneye gittiğinde derhal hastaya kendisinde hiç bir şey olmadığını ve beyhude davet edilmiş olduğunu söyleyerek hastanın ilk görüşte maneviyatını sağlar, ondan sonra muayene ve tedavisine başlardı.Filhakika, İzmir Devlet Hastanesi onun zamanında Türkiye'nin en meşhur hastanesi haline gelmiş ve yine onun zamanında kendisinin gayretiyle ve memleket halkının himmetiyle eski ahşap hastane yıkılarak yerine bugünkü modern hastane inşa olunmuştur.(Dursun,1994:8-9)